Wat te eten op pakjesavond? Een tafel vol was koud gestart, of ze had al een verzoek binnen. Ineke schreef: “Heb je ook suggesties voor een grote, deels vegetarische, familiemaaltijd voor tien personen tijdens pakjesavond? Lekker met een bord op schoot tussen het uitpakken van de cadeautjes door? Omdat het altijd zo druk is voor Sinterklaas verval ik vaak in gemakkelijke kant en klaar dingen en dat wil ik deze keer niet.”
Maar natuurlijk! Eerst maar op onderzoek uit. Wat eten ‘de mensen’ op pakjesavond? Bij een internetforum kwam ik een Duitse mevrouw tegen, die zich hetzelfde afvroeg in aandoenlijk geformuleerd Nederlands. De antwoorden inspireerden me niet echt: gestampte pot, zuurkool, snert. Lekker hoor, maar ik had iets feestelijkers in gedachten. Verder zag ik vooral de zoete klassiekers en afleidingen daarvan, zoals pepernotenijs met marsepeinsaus. Hm.
Dan eens zelf nagedacht. Bord op schoot – dat betekent dat je één hand over hebt voor een lepel of vork. Het moet dus iets worden wat makkelijk naar binnen hapt, zonder echt snijwerk. Verder zal je moeten afzien van losse, rollende ingrediënten. Druk – de laatste koortsachtige aandacht gaat uit naar de gedichten en surprises, niet naar de keuken. Het devies is dus: eenvoudig in de afwerking en goed voor te bereiden. En dan hebben we nog de principes van Een tafel vol: drie gangen, feestelijk en lekker voor iedereen.
Ik kwam op stoom. De sprong van pakjesavond naar de Spaanse keuken is natuurlijk geen grote. Tapas zijn dan de eerste gedachte, maar vallen hier af omdat ze 1. Te bewerkelijk zijn, of anders 2. Te kant en klaar gekocht. Ik moest denken aan een voorgerecht dat ik járen niet meer had klaargemaakt; wij noemen het een Spaanse salade.
De oorsprong daarvan is wat wazig, ik geloof dat we het ooit op rondreis in Catalonië ’s middags in van die arbeidersrestaurants aten. Het is eenvoudig en komt eerder neer op samenstellen dan op koken: op een bordje dresseer je wat sla, en daarop schik je her een der een partje ei, een olijfje, een rolletje rauwe ham, een puntje manchego, een plakje tomaat, een paar appelkappertjes, een stukje sardine, een opgerold ansjovisje, van die dingen.
Nu maakt Sinterklaas ook iets pesterigs in me los, dus ik bedacht hier een surprise bij. Die gaat als volgt: Scharrel alle grote mokken bijeen die je al jaren niet meer gebruikt maar toch niet kunt wegdoen. Je kreeg ze van je baas, in je kerstpakket, als verjaarscadeautje met chocolaadjes erin, voor Vaderdag met een geestige opdruk, op pakjesavond met een fijn gedicht. Nu gebruik je ze om je Spaanse salade in cadeau te geven. Je pakt ze in, gevuld, met ieders naam erop. Zo houd je de vega- en vleesmokken uiteen en kan je ultimo rekening houden met ieders eigenaardigheden (geen kaas, geen tomaat, geen …).
Verder maak je er een gedicht bij, dat één van de gasten mag voorlezen en waarin de Sint duidelijk maakt dat ieders mok een cadeau is en dus mee naar huis gaat. Zo bereik je een driedubbel resultaat: je eerste surprise is af, de gasten hebben goed grip op hun eerste gang en je bent in één klap van het gros van je mokken af. (Let op! De mokken die je wilt behouden schenk je uiteraard aan jezelf en je gezinsleden/huisgenoten.)
Heb je geen mokken op voorraad, dan kan je goed terecht bij de kringloopwinkel. Spotgoedkoop, en je kan voor ieder een mok aanschaffen die bij hem of haar past. Of juist niet. Met het koningshuis, FC Knudde, de Vogelbescherming, noem maar op.
Het pakjesthema is daarmee wel af, vind ik. Het thema Spaans nog niet. Eerst door naar het toetje. Een ‘crèma Catalana’ is lekker, maar ook wel een gedoetje omdat de suiker gebrand moet worden. Misschien wat te gecompliceerd als je onderwijl geschikte rijmwoorden zoekt. Strik rijmt op fik, zwart niet op Piet, verbrand op bijdehand.
Daarom een eenvoudiger, maar minstens even gedistingeerd dessert: een flan met kokos en sinaasappel, ook heel Spaans. Je maakt het de avond tevoren, binnen een half uur staat het in de oven en is je keuken weer aan kant. Het aardige is dat je alle ingrediënten eenvoudigweg mengt en in de vorm giet. Tijdens de ovensessie komt de kokos bovendrijven en na afkoeling vormt die massa, gekeerd, de bodem. Daarboven staat dan een zijdezachte sinaasappelflan.
Dan nog het hoofdgerecht. De keus viel op een uiterst huiselijk Valenciaans recept: arroz al horno, rijst uit de oven. Er gaan kikkererwten, paprika, knoflook en tomaat in, verder wat varkensvlees of voor de vegetariërs ei. Zoals bij ieder huiselijk gerecht bestaan er diverse stromingen in de bereidingswijze: gebruik je bouillon of water, wel of geen aardappel, peterselie of niet…. Ik stel me zo voor dat daar genoeglijk over wordt gekibbeld, maar mogelijk is dat mijn naïeve inborst en worden er familievetes uitgevochten over deze schotel.
Hoe dan ook: het gerecht is niet erg bewerkelijk, kan goed worden voorbereid en zelfs een dag eerder worden klaargemaakt en weer opgewarmd.
Zo dan. Het volledige menu vind je hier, de afzonderlijke recepten vind je hier.
Ineke was er blij mee en haar familieleden ook. Vooral de hele bollen knoflook maakten indruk. In de vega-variant had nog een pepertje voor extra pit gekund, schreef ze. Waarvan akte.
Bron: