Een gratin Dauphinois is een eenvoudige, maar hartverwarmende aardappelschotel uit de oven. Romig, vol en met een vleugje knoflook valt hij bij veel mensen in de smaak.

In een maaltijd voor een grote groep is de gratin Dauphinois ontzettend handig. Je hebt er nauwelijks omkijken naar als hij in oven staat. En hij is gemakkelijk te plannen. Je kunt ‘m de dag tevoren maken en weer opwarmen. Dan is hij nóg lekkerder, vinden sommigen. Maar je kan de gratin ook prima op de dag zelf maken. Scherp plannen is dan evenmin nodig. Uit de oven moet de gratin nog een poosje rusten, en in deze hoeveelheid blijft hij zeker een half uur heet.

Hieronder vind je het receptkaartje. Heb je vragen of opmerkingen? Laat onderaan deze pagina een bericht achter en ik reageer zo snel mogelijk.

Lees ook de blogpost Veel aardappeleters.

[table id=5 /]

Boodschappenlijstje

6 kilo aardappels, licht kruimig

1,2 liter melk (halfvol of vol)

1,2 liter slagroom

150 gram boter

6 tenen knoflook

nootmuskaat (een halve noot nodig)

Stap 1: de gratin samenstellen

Ingrediënten:

• 6 kilo aardappels, licht kruimig
• 1,2 liter melk (halfvol of vol)
• 1,2 liter slagroom
• 150 gram boter
• 6 tenen knoflook
• Nootmuskaat (een halve noot nodig)
• 6 tl. zout
• 24 draaien met de pepermolen

Werkwijze

Zoek een schaal met een inhoud van ongeveer 8 liter (of meerdere schalen die samen dezelfde inhoud hebben). Vet de schaal royaal in met de helft (75 gram) van de boter. Ontvel de zes tenen knoflook, snij ze in dunne plakjes en verdeel ze over de bodem van de schaal.

Verwarm de oven voor op 180⁰C.

Schil de aardappels en was ze, laat uitlekken. Snijd de aardappels  in plakjes van 3-5 mm dik. Leg ze niet in water, maar schik ze direct in de schaal. Onderin hoeft dat nog niet zo netjes, maar bewaar mooie plakjes voor de nette bovenste laag.

Breng de melk en room al roerend bijna aan de kook. Voeg ondertussen het zout, de peper en de nootmuskaat toe. Snij de rest van de boter alvast in kleine blokjes.

Giet het melk/roommengsel over de aardappels en verdeel de klontjes boter erover.

Stap 2 Bakken

Zet de schaal in het midden van de oven. Verlaag na een half uur de temperatuur naar 160⁰C. Bak de gratin dan nog een uur. Kijk regelmatig even. Als de bovenkant te snel bruint, dek je die losjes af met een velletje aluminiumfolie. Controleer de gaarheid met een puntig mesje of prikker. De gratin is klaar als een prikker er makkelijk in verdwijnt en de vloeistof vrijwel is verdampt.

Stap 3:  De laatste hand

Als je de gratin later wilt opwarmen, laat je hem nu op een koele plaats afkoelen. Dek  hem daarna af met folie. Opwarmen: Verwarm de oven voor tot 140⁰C. Verdeel opnieuw wat klontjes boter over de gratin en zet hem gedurende een uur in de oven.

Als je de gratin op de dag zelf maakt en gelijk serveert, haal je hem aan eind van de baktijd  uit de oven en laat je hem nog een minuut of tien betijen. Daarna kan je de gratin aansnijden.

Tips & trucs

Meer of minder dan 20 personen?

In dit recept ben ik uitgegaan van 3 à 4 personen per kilo aardappels (ongeschild). Er kunnen dus 18 – 24 personen van eten, afhankelijk van de hoeveelheden in de rest van het menu. Wil je het recept voor meer of minder gasten klaarmaken, dan kan je de hoeveelheden afleiden uit het boodschappenlijstje: Per kilo aardappels gebruik je 2 dl melk en 2 dl room.

Bedenk dat het niet erg is om iets over te hebben, ook de volgende dag smaakt de gratin Dauphinois heerlijk. Misschien nog wel beter zelfs.

Handig snijden

De aardappelplakjes garen gelijkmatig als ze dezelfde dikte hebben. Dat is niet zo makkelijk met een mes te bereiken, en bovendien best een klusje met zoveel aardappels. De oplossing: snij de aardappels op een mandoline, of gebruik een keukenmachine.

Schaal uitkiezen

Voor de hoeveelheden in dit recept heb je een inhoudsmaat van 8 liter nodig. Hij mag niet te hoog zijn, maximaal 8 centimeter, anders bakt de gratin niet gelijkmatig.  Wat is de formule van de inhoudsmaat ook alweer? Lengte x breedte x hoogte.  Een braadslede bijvoorbeeld van 40 x 35 x 6 cm. (dat is 8,4 liter)  voldoet goed voor dit  recept. Je kan natuurlijk ook twee of meer schalen kiezen, die samen in je oven passen.

Serveren

Ik vind het wel huiselijk om vanaf het hoofd van de tafel uit de schaal te serveren. Dek de tafel dan niet met de borden, maar zet ze naast je. Dat werkt handiger. Als je twee of meer schalen hebt gemaakt, kan je ze ook gewoon op tafel zetten. Pas op! Heet!

Variaties

Van de ‘echte’ gratin Dauphinois bestaan zoveel recepten als er koks zijn. Dit recept is het meest basale.  Bestrooid met geraspte kaas wordt het een Savoyard (afkomstig uit de Savoie) genoemd, en met uien erin verwerkt heet het ook wel een Lyonnais. Allerlei groenten kunnen er hun weg in vinden (plakjes wortel, tomaat, witlof, …).  En ben je geen fan van melk en room, dan kan je  een goede bouillon gebruiken. Neem dan wel extra boter om er een smeuÏg geheel van te maken.

Meer lezen?

Ideeën over de correcte bereidingswijze (keuze van de aardappelen, wel of niet afspoelen, wel of niet voorkoken, verhouding melk/room) van de gratin Dauphinois zijn er eveneens legio.  Op de site van The Guardian vond ik dit leuke artikel, waarin de verschillen in aanpak worden besproken en beoordeeld. En iets soortgelijks in het Frans over ‘la vraie recette’: